Ο συμβολισμός της Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας εν όψει των Ευρωεκλογών 2024

Γράφει ο Τάσος Βασιάδης

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που αποτελεί εξειδικευμένο πρόσωπο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου 1948 ημερομηνία που καθορίστηκε να εορτάζεται κάθε χρόνο ως Παγκόσμια Ημέρα Υγείας.

Το μήνυμα του φετινού εορτασμού με την διατύπωση «My health, my right - Η Υγεία μου, δικαίωμά μου», αποκτά ιδιαίτερο περιεχόμενο, εν όψει των προσεχών ευρωεκλογών, αλλά και της νομοθετικής δραστηριότητας για ζητήματα Υγείας, που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Στα πλαίσια της προεκλογικής περιόδου αναπτύσσεται πανευρωπαϊκά ένας διευρυμένος διάλογος μεταξύ των κοινωνιών και των πολιτικών σχηματισμών που συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία.

Βασικά σημεία αυτού του διαλόγου είναι οι δημοσιοποιούμενες θέσεις των Κοινωνικών και Επιστημονικών Φορέων, με τις οποίες ζητείται σθεναρά να υπάρξουν προγραμματικές δεσμεύσεις όλων των πολιτικών σχηματισμών, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ευαισθητοποίηση και δράση πάνω στους καθοριστικούς παράγοντες για την υγειονομική περίθαλψη, την πρόληψη ασθενειών και την προαγωγή της καλής υγείας σε όλες τις κοινωνίες.

Στα πλαίσια αυτού του ανοικτού διαλόγου αναδεικνύονται τα σοβαρά ζητήματα και επικαιροποιούνται διαπιστώσεις που επηρεάζουν άμεσα το κορυφαίο και γενικότερα συνταγματικό ανθρώπινο δικαίωμα που είναι η Υγεία.

Οι προβλεπόμενες μειωμένες δαπάνες για την Υγεία στους Προϋπολογισμούς, επιδεινώνουν γενικά το επίπεδο της υγειονομικής περίθαλψης των πολιτών ενώ τονίζεται ότι οι δαπάνες για την πρόληψη των ασθενειών, είναι κατά πολύ χαμηλότερες από τις οικονομικές επιβαρύνσεις που συνοδεύουν την αντιμετώπιση τους.

Ειδικότερα επισημαίνεται ότι η επιχειρούμενη λογιστική προσέγγιση της Υγείας, περιορίζει δραματικά την ευχέρεια πρόσβασης στην περίθαλψη, την γενική χρήση των συγχρόνων τεχνολογιών της υγείας, την αξιοποίηση των καινοτομιών και την στελεχιακή ανανέωση, προκαλώντας έτσι διαρθρωτικές ανισότητες οι οποίες συνεπάγονται σοβαρότατες συνέπειες.

Η Ευρωπαϊκή Ιατρική Κοινότητα με δημοσιοποιούμενες θέσεις της, συμμετέχει στον διάλογο θέτοντας προς τους πολιτικούς σχηματισμούς εν όψει των ευρωεκλογών, το αίτημα δέσμευσης για σημαντικά ζητήματα Υγείας που αφορούν τις ευρωπαϊκές κοινωνίες όπως:

Α. Την διασφάλιση του υψηλότερου επιπέδου ιατρικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και άσκησης, την ασφαλή κινητικότητα ιατρών και ασθενών, τις νόμιμες και θετικές συνθήκες εργασίας για τους ιατρούς και την παροχή τεκμηριωμένων, ηθικών και ισότιμων υπηρεσιών Υγείας, προκειμένου να επιτευχθεί η υψηλότερη ποιότητα στην περίθαλψη όλων ανεξαιρέτως των ασθενών στην Ευρώπη, όπως προβλέπεται και στο σύνταγμα κάθε χώρας .

Β. Την επίσημη αναγνώριση της επιστημονικής και επαγγελματικής αυτονομίας, δηλαδή την ανεξαρτησία των ιατρών στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης προς το συμφέρον των ασθενών, πράγμα που αποτελεί δικαίωμα των πολιτών, καθώς η επιστημονική και επαγγελματική ιατρική αυτονομία αποτελεί ζωτικής σημασίας μέσο, για την επίτευξη υψηλής ποιότητας υγειονομική περίθαλψη.

Γ. Την κατοχύρωση της ασφάλειας των ασθενών σε όλα τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, με την καθιέρωση ενός συστήματος μελέτης των ανεπιθύμητων συμβαμάτων, σε μια προσπάθεια να κατανοηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι ανθρώπινοι παράγοντες, οι ιατρικοί εξοπλισμοί, οι Δομές Υγείας, τα φαρμακευτικά προϊόντα, κλπ., αλληλοεπιδρούν στη διαμόρφωση ασφαλών συνθηκών στον τομέα της Υγείας.

Δ. Την καθιέρωση ασφαλέστερων προτύπων στην ιατρική πρακτική, προκειμένου να επιτευχθεί η υψηλότερη ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης για όλους τους ασθενείς στην Ευρώπη.

Στα πλαίσια αυτά επισημαίνεται ότι για την ανάπτυξη των νέων θεραπειών και των νέων φαρμάκων είναι αναγκαία η υποστήριξη της ιατρικής έρευνας, με σκοπό την ενίσχυση της ευρωπαϊκής τεχνογνωσίας, τηρώντας τα πρότυπα δεοντολογίας και το υψηλότερο επίπεδο προστασίας για τους ασθενείς που συμμετέχουν.

Κεφαλαιώδες ζήτημα στο διάλογο για την Υγεία εν όψει των ευρωεκλογών, είναι η ισότιμη πρόσβαση όλων ανεξαιρέτως των πολιτών στις υπηρεσίες περίθαλψης, όπως προβλέπεται και από τις σχετικές συνταγματικές διατάξεις.

Οι ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και στις επιλογές της περίθαλψης υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο μεταξύ των κρατών μελών αλλά και εντός των επιμέρους κρατών.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί το πρόσφατο νομοθέτημα, σύμφωνα με το οποίο, πολίτες που διαθέτουν την οικονομική ευχέρεια, μπορούν επίσημα να παρακάμπτουν την σειρά αναμονής για προγραμματισμένες χειρουργικές επεμβάσεις σε κρατικά νοσοκομεία, καταβάλλοντας εξ ιδίων πρόσθετες αμοιβές.

Πρόκειται για τα λεγόμενα «απογευματινά χειρουργεία» που αποτέλεσαν αντικείμενο κοινωνικών αντιδράσεων, καθώς το δικαίωμα και ταυτόχρονα η υποχρέωση της πολιτείας να επισπεύσει τους μακρείς χρόνους αναμονής των τακτικών χειρουργείων με την περαιτέρω στελέχωση και χρηματοδότηση των κρατικών νοσοκομείων, νομοθετήθηκε ως προνόμιο αποκλειστικής επίσπευσης για τους έχοντες την ευχέρεια να καταβάλουν εξ ιδίων πρόσθετα ποσά προς τούτο.

Η Ευρωπαϊκή Ιατρική Κοινότητα διακηρύσσει την θέση ότι αυτές οι ανισότητες είναι όχι μόνο κοινωνικά άδικες, αλλά και λανθασμένες από πλευράς ηθικής, καθόσον παραβιάζουν το θεμελιώδες ισότιμο δικαίωμα των πολιτών στην Υγεία, ζητώντας παράλληλα να μελετηθούν αυτοί οι συγκεκριμένοι νομικοί και κοινωνικοί παράγοντες της υγείας.

Οι εκλογικές αναμετρήσεις είτε γίνονται σε εθνικό επίπεδο είτε σε ευρωπαϊκό, δεν αποτελούν αποκλειστικό προνόμιο των Πολιτικών Σχηματισμών, οι οποίοι αντιπαραθέτουν τις δικές τους προεκλογικές δεσμεύσεις και διακηρύξεις.

Αποτελούν επίσης ένα κυρίαρχο πεδίο διαλόγου στο οποίο δικαιούνται και οφείλουν να συμμετάσχουν οι Κοινωνικοί Φορείς και οι ενεργοί πολίτες.

Το κεφάλαιο της Υγείας πρέπει και επιβάλλεται να είναι αντικείμενο συνεχούς και εμπεριστατωμένης ενασχόλησης ολόκληρου του κοινωνικού ιστού, με ανοικτές και τεκμηριωμένες εισηγήσεις και παρεμβάσεις των Φορέων και των πολιτών.

Η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας πέραν του συμβολισμού που εμπεριέχει, ας αποτελέσει και μια αφορμή ανάδειξης των βασικών ζητημάτων για την Υγεία, τα οποία σχετίζονται άμεσα με την περίθαλψη των πολιτών και επικαιροποιούνται εν όψει των Ευρωπαϊκών Εκλογών.