Παρέμβαση του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας για την παρουσίαση της βλαχικής γλώσσας στην ΕΡΤ

Σαφές και τεκμηριωμένο μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση έστειλε το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας, με αφορμή την τηλεοπτική εκπομπή «365 Στιγμές» που προβλήθηκε τη Μεγάλη Δευτέρα 14 Απριλίου 2025 από την ERTNEWS. Σε ανακοίνωσή του, ο Σύλλογος τοποθετείται θετικά μεν απέναντι στην πρωτοβουλία προβολής της βλάχικης ταυτότητας από την κρατική τηλεόραση, εκφράζει ωστόσο σοβαρές επιφυλάξεις για τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκε η βλαχική γλώσσα και ο πολιτισμός της.

«Καλοδεχούμενη η προβολή, αλλά όχι η παραπληροφόρηση»

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, η εκπομπή αποτέλεσε μια ευχάριστη εξαίρεση μέσα σε ένα περιβάλλον «εκκωφαντικής απουσίας των Βλάχων από τα κρατικά Μέσα Ενημέρωσης». Τα λόγια απλών ανθρώπων που μίλησαν για την ανάγκη διατήρησης της γλώσσας και της πολιτιστικής τους κληρονομιάς συγκίνησαν τους εκπροσώπους του Συλλόγου. Ωστόσο, η θετική εικόνα σκιάστηκε από παρεμβάσεις προσώπων που – όπως τονίζουν – διαστρέβλωσαν την επιστημονική αλήθεια και την ιστορική πραγματικότητα.

Στο στόχαστρο «αντιεπιστημονικές» απόψεις

Ιδιαίτερα έντονη είναι η αντίδραση του Συλλόγου απέναντι σε συγκεκριμένο απόσπασμα της εκπομπής, στο οποίο αναφέρθηκε ότι «τα βλάχικα είναι ιδιώματα» και πως «σε κάθε χωριό μιλάνε διαφορετικά». Ο Σύλλογος καταγγέλλει τη θέση αυτή ως «εξόφθαλμα αντιεπιστημονική», σημειώνοντας ότι αφήνει να εννοηθεί λανθασμένα πως τα βλάχικα ιδιώματα είναι ασύνδετα μεταξύ τους, στερώντας τους τη συνοχή και τη γλωσσική τους υπόσταση.

Ως απάντηση, παρατίθεται η επιστημονική άποψη του Γερμανού γλωσσολόγου Gustav Weigand, που στο μνημειώδες έργο του «Οι Αρωμούνοι» διαπιστώνει την ομοιογένεια της βλαχικής γλώσσας από το Κρούσοβο μέχρι τη Θήβα, παρ’ όλη την απόσταση 300 χιλιομέτρων. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η εμπειρική πραγματικότητα της καθημερινής συνεννόησης Βλάχων από διαφορετικές περιοχές, που μιλούν μεν ποικιλίες της γλώσσας, χωρίς ωστόσο να αντιμετωπίζουν προβλήματα επικοινωνίας.

Βολές κατά της ΠΟΠΒΣ και της ιστορικού Καρακώστα

Ο Σύλλογος δεν κρύβει την απογοήτευσή του και για τη στάση του επικεφαλής της ΠΟΠΒΣ (Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων), τον οποίο κατηγορεί ότι «πολεμά» έμπρακτα κάθε δημιουργική προσπάθεια διάσωσης της γλώσσας και συνδέει αυθαίρετα τις πρωτοβουλίες αυτές με ξένες «προπαγάνδες».

Επίσης, στο κείμενο γίνεται λόγος για «θλιβερή» αναφορά της ιστορικού κας Καρακώστα στη βλαχική ως «ιδίωμα» και όχι ως γλώσσα, κάτι που – όπως σημειώνεται – υποβαθμίζει την επιστημονική τεκμηρίωση της αυτονομίας της ως νεολατινικής γλώσσας. Ο Σύλλογος υπενθυμίζει τη μεγάλη διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία που έχει καταδείξει ότι η βλαχική αποτελεί γλώσσα με διαλέκτους και όχι απλώς τοπικά ιδιώματα.

Σημαντικές πρωτοβουλίες εκμάθησης και διάσωσης

Η ανακοίνωση υπενθυμίζει το έργο του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας που εδώ και 19 χρόνια προσφέρει δια ζώσης μαθήματα βλαχικής γλώσσας, ενώ τα τελευταία πέντε έτη, σε συνεργασία με τη Συντροφιά Βλάχων Αθήνας, παρέχει και διαδικτυακή διδασκαλία. «Είναι ντροπή», σημειώνεται με έμφαση, «κάποιοι αντί να υποστηρίζουν αυτές τις προσπάθειες, να τις συκοφαντούν χυδαιότατα».

«Η γλώσσα δεν θα χαθεί, αν δεν την εγκαταλείψουμε»

Η ανακοίνωση κλείνει με το κάλεσμα του Συλλόγου για συνέχιση του αγώνα για τη διατήρηση της βλαχικής γλώσσας. Με αίσθημα ευθύνης απέναντι στους προγόνους και τον πολιτισμό τους, δηλώνουν αποφασισμένοι να μην παραδώσουν τη γλώσσα στη λήθη: «Δεν θεωρούμε αναπόφευκτο και αναπότρεπτο το τέλος της βλαχικής γλώσσας στην Ελλάδα».