Βέροια: Μια νύχτα-κραυγή για την προδομένη Κύπρο – Παρουσιάστηκε το βιβλίο «Οι Ένοχοι» του Νικολάου Φ. Αργυροπούλου

Το βιβλίο «Οι Ένοχοι» του Νικολάου Φ. Αργυροπούλου, ενός βετεράνου του πολέμου, ενός αυτόπτη μάρτυρα της φρίκης, ενός ανθρώπου που αρνήθηκε να σωπάσει μπροστά στο μεγάλο ψέμα, παρουσιάστηκε στην Βέροια, στην Δημόσια Βιβλιοθήκη, την Δευτέρα το απόγευμα.

Το βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του περιοδικού «Ενδοχώρα», αποτελεί λογοτεχνική αλλά και ιστορική μαρτυρία. Δεν είναι μυθοπλασία. Είναι ντοκουμέντο. Είναι η κραυγή ενός στρατιώτη που βρέθηκε εκεί, στις πρώτες γραμμές, όταν προδόηκε η Κύπρος κι εκείνη πλημμύρισε αίμα και φωτιά.

Ο ίδιος ο συγγραφέας, βαθιά συγκινημένος, ανέβηκε στο βήμα όχι για να διηγηθεί, αλλά για να ξεσκεπάσει. «Δεν άντεχα άλλο το ψέμα», είπε. «Το Κυπριακό δεν είναι μια ‘πολιτική εκκρεμότητα’. Είναι ένα τραύμα ανοιχτό, μια προδοσία προσχεδιασμένη». Η ομιλία του θύμιζε περισσότερο κατάθεση ψυχής – αλλά και κατηγορητήριο. Κατά παντός υπευθύνου.

Ξετύλιξε το κουβάρι της ιστορίας με χρονολογική ακρίβεια αλλά και βαθύ προσωπικό πόνο. Από τη Συμφωνία του Λονδίνου του 1959 που –όπως κατήγγειλε– «καταδίκασε την Κύπρο στη διχοτόμηση», μέχρι το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Αναφέρθηκε στο πραξικόπημα της Χούντας που άνοιξε το δρόμο στην εισβολή, στην στρατιωτική αποδυνάμωση του νησιού από την αιφνίδια μείωση της στρατιωτικής θητείας από τον Μακάριο, στην άρνηση της Ελλάδας να χτυπήσει τους εισβολείς, στην ανεπάρκεια και ενοχή πολιτικών και στρατιωτικών ηγεσιών.

«Ήταν όλα γνωστά. Οι Τούρκοι ήταν προετοιμασμένοι. Και εμείς; Σιγή και αδράνεια. Το σχέδιο ‘Αφροδίτη’ δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οι ήρωες μας, εγκαταλείφθηκαν...», είπε με φωνή που λύγισε για μια στιγμή, μα ξαναδυνάμωσε όταν αναφέρθηκε στους 1.800 Κύπριους και 76 Έλληνες στρατιώτες που παραμένουν "αγνοούμενοι". «Δεν είναι αγνοούμενοι. Είναι αιχμάλωτοι πολέμου, ήρωες που δεν τους έμεινε σφαίρα να ρίξουν και αιχμαλωτίστηκαν. Δεν τους αναζήτησε κανείς. Αποκαλύφθηκε από έγραφο των μυστικών υπηρεσιών ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος δέκα χρόνια μετά την εισβολή, γνώριζαν που κρατούνταν οι Κύπριοι αιχμάλωτοι πολέμου αλλά δεν έκαναν κάτι».

Ο ρόλος του Μακάριου

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, κεντρική μορφή της κυπριακής ιστορίας, δεν μένει αλώβητος από τις αιχμές του βιβλίου «Οι Ένοχοι». Ο συγγραφέας καταλογίζει στον Μακάριο σοβαρές ευθύνες, υποστηρίζοντας ότι η αρχομανία του και οι πολιτικοί του χειρισμοί οδήγησαν σε στρατηγικά σφάλματα με καταστροφικές συνέπειες. Όπως αναφέρεται, ο Μακάριος συμμετείχε χωρίς θεσμική ιδιότητα στη Συμφωνία του Λονδίνου το 1959, αποδεχόμενος ένα καθεστώς «εγγυήσεων» που αποτέλεσε το πρόσχημα της τουρκικής εισβολής. Επιπλέον, λίγο πριν την κρίση του 1974, μείωσε απροειδοποίητα τη στρατιωτική θητεία, αποδυναμώνοντας την άμυνα του νησιού, ενώ κατά το πραξικόπημα εναντίον του, φέρεται να είχε αφεθεί οδός διαφυγής – γεγονός που γεννά ερωτήματα στον ρόλο που έπαιξε.

Ο συγγραφέας δεν διστάζει να τον χαρακτηρίσει «καταστροφέα της Κύπρου», επειδή δεν επέστρεψε  όταν κατέρευσε το πραξικόπημα της Χούντας στο νησί και αποκαταστάθηκε η συνταγματική νομιμότητα, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η ιστορία δεν τον έχει κρίνει ακόμα με την αυστηρότητα που του αναλογεί. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, αν ο Μακάριος επέστρεφε, θα μπορούσε να στραφεί εκ νέου στα Ηνωμένα Έθνη και να απαιτήσει την αποχώρηση των Τουρκικών δυνάμεων που "πάτησαν" πάνω στο πραξικόπημα για να εισβάλουν ως εγγυήτρια δύναμη στο νησί. 

Ο ρόλος του Καραμανλή

Ο ρόλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην κρίσιμη περίοδο μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο παρουσιάζεται στο βιβλίο «Οι Ένοχοι» με σκληρή κριτική και απογοήτευση. Ο συγγραφέας καταλογίζει στον τότε Πρωθυπουργό μια στάση παθητικότητας και εθνικής ατολμίας, τονίζοντας ότι, ενώ υπήρχαν στρατιωτικές δυνατότητες για αποτροπή της τουρκικής προέλασης, δεν υπήρξε πολιτική βούληση να δοθεί εντολή για δράση. Η περίφημη φράση του Καραμανλή «Η Κύπρος είναι μακριά» παρουσιάζεται ως μνημείο εθνικής εγκατάλειψης, ενώ ο Αργυρόπουλος τον κατηγορεί ότι αποδέχθηκε αδιαμαρτύρητα τις τουρκικές κινήσεις, παραγνωρίζοντας τις ευθύνες της Ελλάδας απέναντι στον κυπριακό Ελληνισμό. Παρά τις ελπίδες που είχε γεννήσει η πτώση της Χούντας και η έλευσή του στην εξουσία, σύμφωνα με τον συγγραφέα, η κυβέρνησή του αποδείχθηκε κυβέρνηση «εθνικής ανικανότητας», που απέτυχε να σταθεί στο ύψος της ιστορικής περίστασης.

Ο Γιάννης Βελέντζας, ένας εκ των ομιλητών, δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του. «Όταν άρχισα να το διαβάζω, ένιωσα ότι λύνονται κόμποι μέσα μου. Τώρα κατάλαβα. Ήταν προδοσία», είπε με φωνή ραγισμένη. «Κάποιοι δεν θέλουν να μάθουμε. Οι ένοχοι κυκλοφορούν ελεύθεροι.»

Η εκδήλωση, την οποία συντόνισε ο διευθυντής του περιοδικού «Ενδοχώρα», Γιάννης Κουριαννίδης, δεν ήταν μια απλή παρουσίαση βιβλίου. Ήταν μια ιστορική απολογία ενώπιον της συλλογικής συνείδησης. Ήταν ένας ύστατος φόρος τιμής στους πεσόντες, στους αιχμάλωτους, στους προδομένους. Και μια επίμονη απαίτηση για αλήθεια.

Ο συγγραφέας έκλεισε με λόγια που έμειναν να αιωρούνται στην αίθουσα σαν σιωπηλή προσευχή και βουβό κατηγορώ:

«Η Κύπρος είναι Ελλάδα. Και η λύση δεν είναι διαπραγμάτευση. Είναι απελευθέρωση. Το 63% του νησιού ζητά δικαιοσύνη για το σκλαβωμένο 37%. Τίποτε λιγότερο.»

Ίσως ήταν η πρώτη φορά, έπειτα από καιρό, που στην καρδιά της Βέροιας δεν μίλησαν μόνο λέξεις. Μίλησαν οι σκιές της ιστορίας. Και απαίτησαν δικαίωση.

• 20250505_183242 20250505_183242
• 20250505_184847 20250505_184847
• 20250505_184849 20250505_184849
• 20250505_184915 20250505_184915
• 20250505_224701 20250505_224701
• 20250505_184913 20250505_184913
• 20250505_184918 20250505_184918
• 20250505_224731 20250505_224731
• 20250505_185249 20250505_185249
• 20250505_185251 20250505_185251
• 20250505_185253 20250505_185253
• 20250505_190230 20250505_190230
• 20250505_190236 20250505_190236
• 20250505_190238 20250505_190238
•