«Κουκούτσια από καρπούζι»: Μια ποιητική φωνή απέναντι στην έμφυλη βία

Κυριακή, 30 Νοεμβρίου 2025 13:48
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, που τιμάται κάθε χρόνο στις 25 Νοεμβρίου, ο Σύλλογος Κοινωνικής Παρέμβασης «Έρασμος» πραγματοποίησε μια ξεχωριστή εκδήλωση αφιερωμένη στη δύναμη του λόγου, της τέχνης και της ανθρώπινης ευαισθησίας.

Το πρωινό της Κυριακής 30 Νοεμβρίου, στη φιλόξενη «Γκαλερί Παπατζίκου» στη Βέροια, παρουσιάστηκε η νέα ποιητική συλλογή της Κλεονίκης Δρούγκα με τίτλο «Κουκούτσια από καρπούζι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μανδραγόρας».

Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από φωτογραφικά έργα που ανέδειξαν με ευαισθησία και καλλιτεχνική ματιά το ζήτημα της έμφυλης βίας: έργα της ερασιτέχνη φωτογράφου και ενεργού μέλους της Φωτογραφικής Ομάδας «Φ» Δέσποινας Αποστολίδου, καθώς και του εικαστικού – φωτογράφου και ζωγράφου, Διδάκτορα Γεωπόνου και συγγραφέα, Στέλιου Κατερίνη.

Η ποιητική συλλογή της Κλεονίκης Δρούγκα αποτελεί μια ιδιαίτερη «τομή» και «ενδοσκόπηση» στον γυναικείο ψυχισμό, ξεδιπλώνοντας με θεατρική δομή τριών πράξεων διαφορετικές πτυχές και εκφάνσεις της εμπειρίας της έμφυλης βίας. Σε 37 ποιήματα, η συγγραφέας περιγράφει με λιτό αλλά έντονο λόγο ιστορίες, συναισθήματα και στιγμές που συχνά μένουν στη σκιά.

Την εκδήλωση χαιρέτισε η Αφροδίτη Καλαϊτζή εκ μέρους του «Έρασμου», παρουσιάζοντας τις δράσεις του συλλόγου και το πολυσχιδές συγγραφικό έργο της Κλεονίκης Δρούγκα.

Η ίδια η συγγραφέας μίλησε για τη νέα της δουλειά, τονίζοντας ότι το βιβλίο περιλαμβάνει ποιήματα που αγγίζουν το βαθύ και δύσκολο θέμα της έμφυλης βίας. «Ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η έμφυλη βία, είναι να μη γυρίσουμε το κεφάλι από την άλλη μεριά. Όσοι εργαζόμαστε στον ακαδημαϊκό, τον εκπαιδευτικό, τον πνευματικό χώρο, μέσα από τις τέχνες και τα γράμματα, οφείλουμε να στεκόμαστε απέναντι σε αυτό το φαινόμενο», τόνισε.

Η εξήγηση της για τον τίτλο της συλλογής: «Τα κουκούτσια είναι κάτι που φτύνουμε όταν τρώμε καρπούζι. Τρώμε το ωραίο και πετάμε το κακό. Ό,τι μας πιέζει, μας κάνει κακό, μας στερεί την αξιοπρέπεια και τη χαρά, πρέπει να το αποβάλλουμε. Κάποιοι τα κουκούτσια τα τρώνε – δηλαδή τα αντέχουν. Δεν ξέρω πόσο καλό είναι αυτό… ο στόχος όμως είναι να διώχνουμε ό,τι δεν μας αξίζει».

Ποιήματα από τη νέα αλλά και από την προηγούμενη συλλογή της συγγραφέως διάβασαν οι Λευτέρης Κορυφίδης (Φιλόλογος – Ηθοποιός), Δημήτρης Ταχματζίδης (Καθηγητής ΕΔΙΠ Ψυχολογίας – Σεναριογράφος), Δημήτρης Παπαστεργίου (Ποιητής), καθώς και η ίδια η Κλεονίκη Δρούγκα.

Η εκδήλωση πλαισιώθηκε με μια μοναδική μουσική νότα. Ο μουσικός, διπλωματούχος πιανίστας και ενορχηστρωτής Θανάσης Μπιλιλής παρουσίασε πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, γραμμένες ειδικά για τα ποιήματα της συλλογής, χαρίζοντας στο κοινό μια εμπειρία βαθιά συναισθηματική.

Περιγραφή

Μια γραμματική που μάθαινα από χρόνια
(Γιατί δικαιούται κάποιος να λέει τις αλήθειες του)

παραίτηση

Στη Βέρα

Όταν μου λες πως η μάχη είναι εύκολη και
την απελπισία τραντάγματος
βλέπεις για ομοιοκαταληξία στους γοφούς
όταν το δάχτυλο τεντώνεις στον ορίζοντα
με τόνο επίμονο
συμβουλές μασουλώντας με τρία θαυμαστικά
θέλω να ξέρεις
η μελανιά στο μάγουλο από παραίτηση είναι
η σκέψη του και μόνο με μουδιάζει
τα μάτια από τρόμο ακέραιο κλείνουν κι όταν
στο πρώτο φως τ’ ανοίγω
υποτονικά
σκοτάδι αντικρίζω όλη μέρα
μικρούς θανάτους ζω υπάκουα
τα φύλλα ρίχνω
το ζωντανό μου σώμα
στις γωνίες του φόβου ακονίζω.
Ε, λοιπόν, θέλω να ξέρεις
η μάχη δεν είναι εύκολη.

Όταν ο λόγος δεν αντέχει τόση καταστροφή, τότε γίνεται υπαινικτικός (ποίημα) ή μελωδικός (τραγούδι) για να απαλύνει το κακό που μας βρίσκει. Αυτό επιχειρεί με την τέταρτη ποιητική της συλλογή η Κλεονίκη Δρούγκα εξιστορώντας όσα δεν γράφτηκαν (βλ. «Σαλώμη»).

Γυναίκες («αψού», «η κόρη του καφετζή», «τυλιγμένη στ’ αλάτι», «με σπαστά ελληνικά», «αντωνυμίες», «παραίτηση», «Μαρία Μαγδαληνή», «μπαμ μπάμ», «η γυναίκα του πρωτομάστορα» κλπ) κι άλλες πολλές γυναίκες, στις οποίες αφιερώνεται κι από ένα ποίημα. Και δευτερευόντως άντρες («δεν ήμουν καλεσμένη», «Ιούδας») σε έναν ρόλο διακριτικό που τους βαραίνει ενίοτε.

Το βιβλίο διαρθρώνεται σε Τρεις Πράξεις με τη δεύτερη πράξη να υποδιαιρείται σε τέσσερις ενότητες: Μιλάω για λάφυρα σκληρά, Κάποτε μεγαλώνεις (ή μήπως όχι;), Φωνή έρωτα αποκάλυψης και Τι θυμήθηκα τώρα. Στην πρώτη ενότητα η ποιήτρια παρουσιάζει με έναν σκληρό υπαινικτικό, όπως άλλωστε είναι πάντα ο ποιητικός λόγος, τρόπο όσα διαδραματίζονται μέσα σε μια κοινωνία που παραμένει σε κρίση (είδα σημεία ζωής και/ διαπίστωσα/ σάπιες αισθήσεις λιώνοντας/ πως οι κανόνες έχουν πάντα εξαιρέσεις). Στη δεύτερη ενότητα εκτίθεται η διόλου εύκολη εξέλιξη στη ζωή μιας γυναίκας. Στη σημείο αυτό έρχεται η θάλασσα να αποκαθάρει τα συμβαίνοντα αλλά και να αναθερμάνει τον πόθο/ελπίδα ζωής. Τα δυο πεζόμορφα ποιήματα που προτάσσονται είναι υποδείγματα ρυθμού, μέτρου, κίνησης (Κι όσο η ώρα περνά, η θάλασσα θεριεύει τους χτύπους της καρδιάς, ξεντύνεσαι ντροπές, σκέψεις, ανθρώπους, πετάς το βαμβακερό σου φόρεμα στη θάλασσα. Τ’ αλάτι σού γλείφει τις πληγές./ Αύγουστο μήνα, άλλωστε, ποτέ δεν σπαταλάς). Στην τρίτη ενότητα ο έρωτας, πολύπαθος όπως όσα συμβαίνουν στη ζωή, μας υπενθυμίζει το προνόμιο (βλ. «η πείνα του έρωτα» αλλά και το δαιμόνιό του («η γυναίκα του πρωτομάστορα»). Στην τέταρτη ενότητα μνήμες και συμβάντα της παιδικής ηλικίας παρουσιάζονται μέσα από γλυκόπικρους στίχους: από το τετελεσμένο στο επέκεινα: (Τον άλλο χρόνο στη γιορτή του Αϊ Νικόλα η μάνα/ την πόρτα του δωματίου μισάνοιξε/ να δει ποιος κοιμόταν και ποιος είχε πεθάνει).

Μια ώριμη κι εντέλει αισιόδοξη ποιητική γραφή, όπως άλλωστε οφείλει να παραμένει η τέχνη αφού πλάθεται από ανθρώπους και απευθύνεται στη ζωή και στον άνθρωπο: [ ] ψάχνω στα τυφλά την οδοντόκρεμα/ εκείνη που έχει ουσίες λευκαντικές./ Κι όσο βουρτσίζω τα δόντια/ μυρίζει καρύδα/ κι απλώνω κι άλλη οδοντόκρεμα στη βούρτσα/ κι άλλη και/ ξάφνου βρίσκομαι σε πλαζ με φοίνικες/ άμμο λευκή/ ποτό στο χέρι/ γύρω μου καλοκαίρι μυρίζει./ Θυμάμαι Ιούλης ήτανε/ –για ώρα έτριβα τα δόντια με αντηλιακό/ μέχρι που έφτυσα κουκούτσια από καρπούζι.

Λίγα λόγια για την Κλεονίκη Δρούγκα

Είναι Πτυχιούχος Φιλοσοφικής ΑΠΘ, κάτοχος μεταπτυχιακού και διδακτορικού διπλώματος. Οι καλλιτεχνικοί προσανατολισμοί της στρέφονται στον κινηματογράφο, την ποίηση και την πεζογραφία. Έχει εκδώσει, βιβλία επιστημονικού ενδιαφέροντος, τέσσερις ποιητικές συλλογές, «Οκλαδόν με τον Χρόνο», 2022, «Ξεκάθαρο κρύο», 2023, «Με δανεικό μολύβι», 2024, «Κουκούτσια από καρπούζι», 2025, (Μανδραγόρας), διηγήματα «Η αλήθεια είναι πολλές», εκδ. Νίκας, 2024, και έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις. Επιστημονικά άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, εισηγήσεις της σε πρακτικά ελληνικών και διεθνών συνεδρίων, ποιήματα-διηγήματα σε ποικίλα ηλεκτρονικά και έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει γράψει σενάρια. Είναι μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Διδάσκει στο Τμήμα Κινηματογράφου ΑΠΘ «Σενάριο», στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Δημιουργική Γραφή-Σενάριο» (Π.Δ.Μ.) και είναι Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη στο πρόγραμμα «Συγγραφή, Επεξεργασία και Αξιολόγηση Σεναρίων» ΚΕΔΙΒΙΜ.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://www.pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/book-menu/111590-koukoytsia-apo-karpoyzi-mia-poiitiki-foni-apenanti-stin-emfyli-via#sigProIde29bb9180f