«Τα τζόκεϊ καπέλα, Η "εξαφάνιση" του Άλεξ», το βιβλίο του Μάριου Μαρκοβίτη παρουσιάστηκε στην Βέροια

Τετάρτη, 26 Απριλίου 2023 22:46
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Το βιβλίο του Βεροιώτη στην καταγωγή Μάριου Μαρκοβίτη "Τα τζόκεϊ καπέλα - Η «εξαφάνιση» του Άλεξ" παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης στο Φουαγιέ της Αντωνιάδειου Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών Βέροιας.

Το βιβλίο αναφέρεται στην υπόθεση του εντεκάχρονου Άλεξ ρωσο-γεωργιανής καταγωγής, που στις 3 Φεβρουαρίου 2006 εξαφανίστηκε από την Βέροια, όπου ζούσε με τη μητέρα του. Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι στην εξαφάνισή του ενεπλάκησαν πέντε ανήλικα άτομα, μια παρέα παιδιών, έντεκα έως δεκατριών ετών. Επρόκειτο για μια υπόθεση που έλαβε τεράστιες διαστάσεις και συγκλόνισε την πόλη και όλη τη χώρα.

Στο βιβλίο επιχειρείται μια ερευνητική και κριτική προσέγγιση των πέντε αυτών ανηλίκων, οι οποίοι αποτυπώθηκαν στη συλλογική μνήμη ως εγκληματικά άτομα, ταυτόχρονα εξετάζεται η στάση και αντίδραση της τοπικής κοινωνίας. Σε δεύτερο παράλληλο επίπεδο, ως αναπόφευκτη συνέπεια ο συγγραφέας οδηγήθηκε σε μια αυτοαναλυτική, επίμονη, επώδυνη μα και ανακουφιστική βύθιση στη δική του παιδική ηλικία… που ανολοκλήρωτη παραμένει.

Η βιβλιοθηκονόμος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης «Θεανώ Ζωγιοπούλου», Βούλα Κοτσάλου, χαιρέτισε και συντόνισε την βιβλιοπαρουσίαση. Αναφέρθηκε στην υπόθεση του βιβλίου και στα βιογραφικά των ομιλητών.

Η φιλόλογος Δέσποινα Καρυπίδου έκανε λογοτεχνική ανάλυση του βιβλίου. «…Ποιες ήταν οι ανάγκες του συγγραφέα και του αναγνωστικού κοινού και που σκόπευε ο συγγραφέας ώστε το βιβλίο να ολοκληρώσει τον στόχο του. Το βιβλίο, έπειτα από 17 χρόνια που συνέβη το τρομερό περιστατικό, δίνει τη δυνατότητα σε μία ερμηνεία από απόσταση και αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Το βιβλίο εγείρει σκέψεις και συναισθήματα στον αναγνώστη, με λογοτεχνικές αξιώσεις και συνιστά τις καταθέσεις ενός ειδικού στο φαινόμενο της βίας στην εφηβεία. Το βιβλίο μιλάει για ένα τόσο ευαίσθητο και τραυματικό γεγονός. Οι παράλληλες αφηγήσεις των εφηβικών βιωμάτων με την υπόθεση της εξαφάνισης στην οποία ο συγγραφέας ορίστηκε πραγματογνώμων είναι κομβικό. Ο συγγραφέας δεν αντιμετώπισε αφ’ υψηλού τα πρόσωπα και τα γεγονότα. Μιλάει ως άνθρωπος που έχει ανάγκη μια προσωπική ενδοσκόπηση… Ο συγγραφέας έχει το νοητικό και επιστημονικό υπόβαθρο για να μιλήσει για τα πράγματα που συγκλόνισαν την κοινωνία μιας μικρής πόλης…», είπε μεταξύ άλλων.

Στη συνέχεια η καθηγήτρια φιλόλογος Αθηνά Παπαθανασίου αναφέρθηκε στην διαφορετική προσέγγιση των κειμένων. Μίλησε για την δράση που πραγματοποίησε με τους μαθητές της στο σχολείο της Επισκοπής. Αφού πρώτα διάβασε το βιβλίο, επέλεξε να το παρουσιάσουν δραματοποιημένο την ημέρα σχολικού εκφοβισμού. Κίνησε το ενδιαφέρον των μαθητών, στους οποίους παρουσίασε τα γεγονότα της υπόθεσης Άλεξ, τους χαρακτήρες των παιδιών, τον ρόλο της απουσίας του πατέρα από το περιβάλλον των παιδιών, κυριολεκτικά ή μεταφορικά, τον ρόλο του σχολείου και εκπαιδευτικού, την ίδρυση της Πρωτοβουλίας για το Παιδί, τα πρακτικά της δίκης κτλ. Τα ερωτήματα που έθεσαν οι μαθητές ήταν πολλά και οι απαντήσεις διαφορετικές. Την ημέρα της εκδήλωσης πέντε μαθητές ανέλαβαν να δραματοποιήσουν το βιβλίο, παράλληλα με ανάγνωση αποσπασμάτων του. Τα παιδιά στάθηκαν σε κάποια σημεία του, στην αδιαφορία για το σχολείο, την δύναμη της παρέας, στους χαρακτήρες των παιδιών κ.α. Συνέχισαν με διαδραστικά παιχνίδια, παρουσιάζοντας περιστατικά βίας και παραβατικές συμπεριφορές. Η κα Παπαθανασίου είπε ότι το βιβλίο της άλλαξε τον τρόπο που έβλεπε τα πράγματα, ενώ τόνισε τον ρόλο που πρέπει να έχει ο εκπαιδευτικός μέσα από κατάλληλη επιμόρφωση ώστε να βοηθήσει όποιο παιδί χρειάζεται βοήθεια.

Έπειτα ο ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής παιδιού και εφήβου Α.Π.Θ. Νίκος Ζηλίκης μίλησε για τον φίλο και συνάδελφο Μάριο Μαρκοβίτη. Ο κος Ζηλίκης είπε ότι ο συγγραφέας έστησε τον εαυτό του σε ένα ντιβάνι και παραθέτει στο βιβλίο δύο πραγματογνωμοσύνες. Μία της υπόθεσης του Άλεξ όταν ορκίστηκε πραγματογνώμονας στην υπόθεση αυτή και η δεύτερη με την αυτοανάλυσή του. Ο συγγραφέας δίνει μία επαρκή περιγραφή του οικογενειακού περιβάλλοντος των πέντε ανηλίκων και παράλληλα μία αυτοανάλυση και αναφορά της δικής του οικογενειακή ιστορία. Και στις δύο περιπτώσεις τα παιδιά δέχθηκαν πίεση από το κοινωνικό πλαίσιο. Δεν υπάρχει καμία σύγκριση ανάμεσα στα δύο. Η παιδική κι εφηβική ηλικία του Μάριου μέχρι τα 14 έτη που αναφέρεται στο βιβλίο εκτυλίσσονται στο σκοτεινό κλίμα του Εμφυλίου και της Μετεμφυλιακής περιόδου με επιπτώσεις στην οικογένεια λόγω των πολιτικών πεποιθήσεων του πατέρα ο οποίος έλειπε για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Συνέχισε την ομιλία του με αναφορά στους θεσμούς και το υποστηρικτικό περιβάλλον που πρέπει να έχουν οι έφηβοι ώστε να μην έχουν παραβατικές συμπεριφορές, στον αντίκτυποι που είχε η υπόθεση στις οικογένειες των εμπλεκομένων και φυσικά στην μητέρα του Άλεξ. Έκλεισε την ομιλία του με αναφορά στον αποβιώσαντα ιδρυτή της Πρωτοβουλίας για το Παιδί, Αριστοτέλη Σιδηρόπουλο, και το σημαντικό έργο που επιτελεί για την παιδική προστασία.

Στο τέλος τον λόγο πήρε ο γιατρός ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, συνταξιούχος και συγγραφέας του βιβλίου Μάριος Μαρκοβίτης, ο οποίος μίλησε για την πόλη που γεννήθηκε, την Βέροια, τις θύμησες που έχει από τα παιχνίδια με τους φίλους τους στις γειτονιές και τις πλατείες. Αναφέρθηκε στους λόγους που τον οδήγησαν στην συγγραφή του βιβλίου. Ο ένας λόγος είναι οι θύμισες από τους δρόμους που έπαιζε τα πέτρινα χρόνια του Εμφυλίου, ο άλλος λόγος η υπόθεση της εξαφάνισης του Άλεξ που κλίθηκε να διαχειριστεί από την θέση του πραγματογνώμονα. Μιας τραγικής υπόθεσης που συγκλόνισε την τοπική κοινωνία και στιγματίστηκε. Ακόμη ένας λόγος ήταν το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, το λεγόμενο bullying. Έκλεισε την ομιλία του με τα λόγια του δικαστή που δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδα την επομένη της δίκης ««είναι βαρύς και τιμητικός ο ρόλος που έχουμε, γιατί πρέπει να καθαρίσουμε το απόστημα που ταλαιπωρεί εδώ και πολύ καιρό τις ψυχές της μητέρας του Άλεξ και των παιδιών ελπίζουμε η απόφαση να βάλει τέλος στη γάγγραινα που τρώει την ψυχή τους, για κανέναν η επόμενη ημέρα δε θα είναι η ίδια, ούτε για τη μητέρα ούτε για τα παιδιά ούτε για τις οικογένειές τους»…

Το βιβλίο και η υπόθεση του Άλεξ έδωσαν το έναυσμα για συζήτηση με το κοινό, ενώ η εκδήλωση έκλεισε με υπογραφή αντιτύπων του βιβλίου.

Την εκδήλωση διοργάνωσαν οι εκδόσεις Επίκεντρο, το βιβλιοπωλείο Ηλιοτρόπιο και η Δημοτική βιβλιοθήκη «Θεανώ Ζωγιοπούλου» της ΚΕΠΑ Δήμου Βέροιας.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://www.pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/book-menu/87178-ta-tzokei-kapela-i-eksafanisi-tou-aleks-to-vivlio-tou-mariou-markoviti-parousiastike-stin-veroia#sigProIdba2c4e674a