Διάλεξη για το σύγχρονο θέατρο έδωσε η Δέσποινα Παπαγιαννούλη στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας (φωτογραφίες)

Τετάρτη, 11 Ιανουαρίου 2023 22:14
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Η Υπ. Διδάκτωρ Σύγχρονου Θεάτρου στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Δέσποινα Παπαγιαννούλη έδωσε διάλεξη με θέμα «Σύγχρονο Ευρωπαϊκό Θέατρο και Πολιτισμός», την Τετάρτη, στο «Υπόγειο της Μνήμης» του Βυζαντινού Μουσείου Βέροιας.

Την εκδήλωση διοργάνωσαν Οι Φίλοι του Πολυκεντρικού Μουσείου των Αιγών & του Δικτύου του και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας.

Χαιρετισμό απηύθηνε η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Αντωνία Χαρίση η οποία αναφέρθηκε στο βιογραφικό της ομιλήτριας και στο έργο - δράσεις του Συλλόγου.

Η Δέσποινα Παπαγιαννούλη βασισμένη στο θέμα της διδακτορικής διατριβής της με τίτλο "Η δημιουργία του εαυτού στο ραψωδιακό θέατρο: Ζαν-Λυκ Λαγκάρς, Ζοέλ Πομμερά", επιχείρησε να περάσει τις απόψεις της και την σύγχρονη οπτική της πάνω στο Σύγχρονο Θέατρο. Ένα θέμα που όσο απόμακρο κι εάν φαίνεται είναι θέμα της διπλανής πόρτας, γιατί το θέατρο δείχνει τον άνθρωπο, δείχνει κομμάτια της ζωής του. Το Σύγχρονο Θέατρο είναι κάτι πολύ σημαντικό, έχει μια οικουμενικότητα.

«Επιλέξαμε ένα γενικό θέμα διάλεξης με τίτλο «Σύγχρονο Ευρωπαϊκό Θέατρο και Πολιτισμός», το οποίο συνδέεται με το διδακτορικό μου, «Η δημιουργία του εαυτού στο ραψωδιακό θέατρο».

Πώς συνδέονται τώρα αυτά τα δύο; Το ειδικό θέμα, του οποίου το διδακτορικό, μιλά για τη δημιουργία του εαυτού στο ραψωδιακό θέατρο είναι ακριβώς η δημιουργία του εαυτού μέσα σε ένα χώρο τον οποίο πρέπει να εντοπίσουμε μέσα από την θεωρία του διδακτορικού. Ο χώρος αυτός είναι το μέσα μας, ο εσωτερικός μας χώρος. Αυτό λοιπόν δείχνει το σύγχρονο θέατρο, ότι μέσα από τον εσωτερικό μας χώρο μαθαίνουμε τον εαυτό μας.

Πως το μαθαίνουμε; Ένας γάλλος φιλόσοφος και θεωρητικός, ο Μαρσέλ Προυστ, αυτός που έχει μιλήσει για την αναζήτηση του χαμένου χρόνου, είπε ότι μόνο το μόνο πλάσμα που γνωρίζει τον εαυτό του μέσα από τους άλλους είναι ο ανθρώπους. Άρα μας βάζει κατευθείαν στο μέσα μας, εκεί είναι ο χώρος, εκεί είναι ο χρόνος, εκεί είναι τα πρόσωπα, εκεί είναι η φόρμα, να το δούμε λίγο θεατρικά το πράγμα, άρα πάει η δημιουργία του εαυτού.

Τώρα σε ότι αφορά το ραψωδιακό θέατρο, δεν είναι τίποτα σπουδαίο, ακούγεται λίγο βαρύγδουπο, αλλά είναι από το ‘ράπτω - ράπτειν’, δηλαδή ο δημιουργός μπαίνει ελεύθερα μέσα. Πατάει στον έξω μας κόσμο, μπαίνει στον μέσα μας κόσμο και εκεί πέρα απελευθερώνεται και ψάχνει την αλήθεια μας.

Ποια είναι η αλήθεια μας; Μιλά για αυτή την αλήθεια, αγγίζει διάφορα θέματα, ο κάθε δημιουργός, με τον δικό του τρόπο. Έτσι λοιπόν υπάρχουν δύο βασικές θεωρίες, αλλά από εκεί και πέρα ο κάθε δημιουργός τη διαφοροποιεί, τη συνθέτει, τη διασπά, δηλαδή κάνει ότι μπορεί να φανταστεί κανείς. Δηλαδή να δούμε τώρα σήμερα κάποιους έλληνες δημιουργούς του σύγχρονου θεάτρου, όπως είναι ο Καραθάνος, ο Κατσικονούρης, ο Τάρλοου, στο Θέατρο Πορεία και άλλοι πάρα πολλοί σπουδαίοι, έχουμε μια διαφορετική προσέγγιση ο καθένας, ίσως σε θέματα που είναι ήδη γνωστά, αλλά εκείνο που μετράει δεν είναι τι είναι αυτό το οποίο προσεγγίζεις, αλλά πώς το προσεγγίζεις.

Οι θεωρίες αυτές μας δίνουν τα μέσα για να δούμε πώς μπαίνουμε προς τα μέσα, πως σκάβουμε προς τα μέσα για να καλύψουμε αυτά τα θεατρικά δεδομένα, τα οποία είναι ο χώρος, ο χρόνος, τα πρόσωπα αυτά που συνιστούν το θέατρο.

Έτσι λοιπόν καταλήγουμε στο σώμα το σωματικό θέατρο και το θέατρο του λόγου. Το σωματικό θέατρο δεν πιστεύει στο δράμα είναι μεταδραματικό λέει ότι όλα είναι εικόνες που βγαίνουν απ’ το μέσα μας και τις παρουσιάζουμε πάνω στην σκηνή, αλλά εκεί υπάρχουν δεδομένα, υπάρχουν δείγματα τα οποία θυμίζουν την Τέχνη. Είναι δηλαδή η Τέχνη πάνω στη σκηνή βλέπει σώματα τα οποία πάσχουν, τα οποία χαίρονται, τα οποία λυπούνται, πονάνε, σαν να βλέπεις ένα γλυπτό σημερινό και όχι μόνο. Το θέατρο του λόγου, ο λόγος είναι στατικός. Μιλάει, μιλάει, μιλάει πάρα πολύ ηθοποιός όλα παίζουν στο πρόσωπο και στο λόγο, αφηγείται. Αυτό το θέατρο ακουμπάει στον Τσέχωφ, είναι το δικό μας θέατρο, κυρίως αυτό πάνω στο οποίο εξελίχθηκε το ελληνικό θέατρο. Η Σχολή του Τσέχωφ, αφήγηση, λόγος, οι αναμνήσεις μου κι από εκεί μέσα δημιουργώ ένα δράμα εσωτερικό, γιατί εμείς πιστεύουμε ότι στο μέσα μας δεν συμβαίνει κάποιο δράμα κι όμως το εσωτερικό μας δράμα είναι το πιο τραγικό. Οι διάφορες συγκρούσεις που συμβαίνουν μέσα μας, με τους άλλους, με τη μάνα, τον πατέρα μας και λοιπά, στηρίζουν ένα θέατρο εσωτερικό, αυτό λοιπόν είναι που αγγίζει το θέατρο του λόγου. Αυτά πολύ συχνά είναι δύο συνθέσεις, έτσι ακριβώς και οι δύο συγγραφείς τους οποίους εξετάζω μέσα από το διδακτορικό μου. Είναι δύο Γάλλοι. Ο ένας εκφράζει την μία σχολή, καθαρά το θέατρο του λόγου κι ο άλλος έχει θέατρο του λόγου και σωματικό θέατρο. Ο ένας μιλάει για κειμενικό θέατρο πρέπει να παίζει πολύ στο πρόσωπο και στο λόγο. Ο άλλος μιλάει για ένα θέατρο όπου οι λέξεις γίνονται θέαμα . Οι λέξεις γίνονται απροσπέλαστες έτσι που πέφτουν με το ειδικό τους βάρος από τον ηθοποιό και είναι τόσο ηχηρές, ο φωτισμός, όλα τα hi tec, τα οποία περιλαμβάνει αυτός ο συγγραφέας μας δίνουν λοιπόν ένα θέατρο το οποίο είναι έχει λόγο μεν αλλά έχει και πάρα πολύ θέαμα, κινείται πάρα πολύ το σώμα.

Πού καταλήγουμε; Καταλήγουμε ότι για να συνθέσουμε τι σχέση έχει το σύγχρονο θέατρο με τον πολιτισμό και το θέμα του διδακτορικού μου, όλο αυτό το τελετουργικό που δίνουν αυτοί οι δύο θεωρητικοί μας οδηγεί έτσι σε έναν κόσμο ενωτικό, δηλαδή το θέατρο μας οδηγεί να συναντήσουμε τους άλλους μέσα μας. Μπαίνει απέναντι στο σύστημα το οποίο είναι άκρως διχαστικό. Μας διαιρεί το σύστημα, έχει την τάση να μας διαιρεί, σκόπιμα βέβαια. Το πλέον επαναστατικό πράγμα το οποίο υπάρχει σήμερα στη ζωή μας, υπήρχε και υπάρχει τώρα, και θεωρώ είναι στο απόγειο του είναι η Τέχνη με πρωτοπόρο το Θέατρο», είπε η κα Παπαγιαννούλη.

Ακολούθησε συζήτηση και απαντήθηκαν ερωτήματα, με τη συνοδεία κρασιού.

Η διάλεξη προβλήθηκε παράλληλα και στο διαδίκτυο.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://www.pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/theatre-menu/84259-dialeksi-gia-to-sygxrono-theatro-edose-i-despoina-papagiannoyli-sto-vyzantino-mouseio-veroias-fotografies#sigProId14f423ac5f